Meslek Etiği Kuralları

TÜRK DÄ°ÅžHEKÄ°MLERÄ° BÄ°RLİĞİ

DİŞHEKİMLİĞİ MESLEK ETİĞİ KURALLARI

 

(9-10-11 Kasım 2012 tarihli TDB 14. Olağan Genel Kurulunda kabul edilmiştir.)

 

 

ÖNSÖZ

DiÅŸhekimliÄŸi Meslek EtiÄŸi Kuralları diÅŸhekiminin hastasına, topluma, mesleÄŸine ve meslektaşına karşı görevlerini yerine getirirken uyması beklenen tutum ve davranış ilkelerini belirlemeyi amaçlar;  ağız diÅŸ saÄŸlığı hizmeti sunumunun mesleki ve etik ilkelerini bildirir ve açıklar. Bu kurallar, diÅŸhekiminin meslek etiÄŸi sorumluluklarının tanımlanmasına ve toplumun diÅŸhekimliÄŸine yönelik etik beklentilerine rehberlik eder.

 

DiÅŸhekiminin öncelikli görevi, alanıyla ilgili hastalıkları önlemek, mesleÄŸiyle ilgili bilimsel gerekleri yerine getirerek hastaları iyileÅŸtirmeye çalışmak ve bu sayede hem insan yaÅŸamını hem de saÄŸlığını korumaktır.

 

DiÅŸhekimi, evrensel insan hak ve özgürlüklerini temel alarak insan onuru, insan yaÅŸamı ve saÄŸlığına en üst seviyede özen ile saÄŸlık hizmeti sunar.

 

DÄ°ÅžHEKÄ°MÄ°NÄ°N HASTAYA KARÅžI SORUMLULUKLARI

 

Etik Sorumluluk

DiÅŸhekimi mesleki uygulamalarında mesleki etik ilkelere uygun davranmalıdır. DiÅŸhekimi hastası ile iliÅŸkilerinde hastaya zarar verecek davranışlardan kaçınmalı, hastanın zarar görmemesi ve yararı için gerekli tüm düzenlemeleri yapmalıdır.

 

DiÅŸhekimi, hastanın kendi yaÅŸamı, beden bütünlüÄŸü konusundaki seçimlerine duyarlı ve saygılı yaklaÅŸmalıdır. Bu baÄŸlamda hekim mesleki uygulamalardan önce hastayı aydınlatarak onamını alır, hastanın tedavi ve bakım sürecindeki tercihlerine duyarlı olur.  Hastanın özel yaÅŸamının gizliliÄŸi ve dokunulmazlığına saygı gösterir.

 

DiÅŸhekimi, hastasının yararını daima kendi yararının önünde tutar.  Çalıştığı kurum ile hasta yararının çatıştığı durumlarda da diÅŸhekimi hastanın yararına öncelik verir.

 

Dişhekimi hastanın adalete ve hakkaniyete uygun hizmet almasını sağlar.

 

Nitelikli Hizmet

DiÅŸhekimi hastalarına koruyucu ve tedavi edici hizmetleri sunarken, çalıştığı ortamda hastaların yarar saÄŸlaması ve zarara uÄŸramaması için gereken koÅŸulları saÄŸlar. Mesleki uygulamalarında ve ortamında hastanın güvenliÄŸini ve rahatını saÄŸlayacak önlemleri alır.

 

Ayrımcılıktan Kaçınma

DiÅŸhekimi hastanın cinsiyeti,  yaşı, ırkı, milliyeti, etnik kökeni, inancı, dili, siyasal görüÅŸü, sosyo-kültürel, sosyo-ekonomik durumu, yaÅŸam biçimi, konumu ve hastalığı ne olursa olsun  ayrım yapmaksızın muayene ve tedavi konusunda en yüksek dikkati ve özeni gösterir.

 

Özel YaÅŸama Saygı

DiÅŸhekimi hastanın özel yaÅŸamına saygı gösterir. DiÅŸhekimi, hastanın kendi isteÄŸi ile verdiÄŸi ya da tedavi sürecinde edindiÄŸi yaÅŸamı, saÄŸlık durumu ve beden özellikleri ile ilgili tüm bilgileri gizli, dokunulamaz ve ulaşılamaz bilgiler olarak saklar. DiÅŸhekimi, hastanın ölümünden sonra dahi bu bilgilerin gizlilik ve ulaşılmazlık özelliklerini korur.

DiÅŸhekimi, çalıştığı ortamda bulunan diÄŸer yardımcı personelin, görev ve sorumluluk alanı dışındaki bilgi belgelere ve materyallere ulaşımını engellemek, hastaların özel yaÅŸamına saygılı yaklaşım göstermesini saÄŸlamak için gerekli önlemleri alır.

DiÅŸhekimi, yasal çerçevede hastaya ait bilgi ve belgeleri paylaÅŸmak durumunda kalırsa, hastanın zarar görmemesi için gerekli önlemleri alır.

DiÅŸhekimi, hastanın tanı ve tedavisi ile ilgili uygulamaları bilimsel çalışmalarda veya yayınlarda kullanmak için hastanın iznini alır. Hastanın iznine raÄŸmen hastanın kimliÄŸi konusunda fikir ya da bilgi verebilecek bedensel özellikler bilimsel açıdan zorunlu olmadıkça diÅŸhekimi tarafından kullanılamaz.

 

Kayıtlar

DiÅŸhekimi, hastanın tanı ve tedavisi ile ilgili bilgi, belge ve materyalleri özenle ve doÄŸru bir ÅŸekilde kaydeder ve en az yasal olarak belirtilen süre boyunca saklar. Kayıtların saklanma koÅŸulları ve ortamı ne olursa olsun bilgilere görev ve sorumluluk sınırları içindeki ilgililer dışında kimsenin eriÅŸememesi için gerekli önlemleri alır.

Dişhekimi, hastanın talebi olması halinde kayıtların bir kopyasını hastaya veya yetkilendirdiği kişiye verebilir.

 

Acil Durumlar

DiÅŸhekimi yasalarla belirlenen mesleki yetki alanı dâhilindeki acil durumlara müdahale etmekle yükümlüdür.

 

DiÅŸhekimi Seçimi

DiÅŸhekimi hastanın hekim seçme hakkına saygı duymalı ve hekim seçme özgürlüÄŸünü kısıtlayacak veya bu hakka engel olacak uygulamalara karşı çıkmalıdır.

 

Ä°kinci Mesleki GörüÅŸ

DiÅŸhekimi, tedavinin herhangi bir aÅŸamasında,  hastasının baÅŸka bir hekimden görüÅŸ alma hakkına saygı göstermelidir.

 

Başarı Garantisi

DiÅŸhekimi gerçekleÅŸtireceÄŸi giriÅŸimin baÅŸarı ile sonuçlanacağını garanti edemez.

 

Hizmet Bedeli

DiÅŸhekimi, tedavi karşılığında hastadan alacağı bedeli düÅŸük tutarak uygulayacağı tedavinin asgari standardını düÅŸüremez.

 

Aydınlatma ve Onam Alma

DiÅŸhekimi, hastanın durumunun acil olduÄŸu veya bilincinin kapalı ve tıbbi giriÅŸimi reddettiÄŸinin bilinmiyor olduÄŸu durumlar hariç olmak üzere, aydınlatarak onamını almadan hastaya herhangi bir giriÅŸimde bulunamaz.

DiÅŸhekimi hastanın tedaviyi ret ve tedaviyi durdurma hakkına saygı gösterir.

DiÅŸhekimi hastayı, tanısı/öntanısı, hastalığının nasıl seyrettiÄŸi ve seyredeceÄŸi, gerçekleÅŸtirilebilecek tanı/tedavi ile ilgili giriÅŸimler ve bunlar ile ilgili seçenekler, gerçekleÅŸtirilebilecek her giriÅŸimin yarar ve sakıncaları, giriÅŸimleri kabul etmesi ya da etmemesi halinde karşılaÅŸacağı durumlar konularında aydınlatır.

DiÅŸhekimi, aydınlatmayı hastanın anlayabileceÄŸi bir ÅŸekilde sözlü veya yazılı olarak; gerektiÄŸinde görsel araçlar ile destekleyerek; hastanın eÄŸitim, bilgi, kültürel, sosyal durumunu göz önünde bulundurarak gerçekleÅŸtirir.

Dişhekimi, hastaya teşhis ve tedaviyle ilgili ayrıntılı sorular sorabileceğini ve daha ayrıntılı aydınlatılmasını istediği bir hasta yakınını belirleyebileceğini bildirir.

DiÅŸhekimi gerçekleÅŸtireceÄŸi giriÅŸimin aciliyetine göre aydınlatmayı daraltabilir.

DiÅŸhekimi hastaya uygulayacağı tedavinin riskinin yüksek olduÄŸu durumlarda, yeni geliÅŸtirilen bir tedavi yöntemi uyguladığında veya estetik amacın ön planda tutulduÄŸu durumlarda, hastasını en geniÅŸ biçimde bilgilendirir ve onamını alır.

Önceden kararlaÅŸtırılan tanı veya tedavi yönteminden farklı bir yöntemin uygulanması gerektiÄŸinde diÅŸhekimi hastayı konu ile ilgili aydınlatarak onam alır.

DiÅŸhekimi, hastanın yaÅŸ ya da akıl saÄŸlığı gibi nedenlerle tek başına onam verecek durumda olmadığı hallerde, hastanın katılabildiÄŸi ölçüde aydınlatmaya dâhil edilmesini saÄŸlayarak yasal temsilcilerini aydınlatır ve onamı yasal temsilcilerinden alır.

 

Tanı ve Tedavi

DiÅŸhekimi hastaya doÄŸru tanının konması ve doÄŸru tedavinin uygulanması için diÅŸhekimliÄŸi bilimine uygun ÅŸekilde gerekli önlemleri özenle alır ve giriÅŸimleri özenle gerçekleÅŸtirir.

Tanı, tedavi veya koruma amacı olmaksızın hastanın isteği ile ya da başka nedenlerle hastanın ruhsal veya bedensel direncini azaltacak herhangi bir girişimde bulunamaz.

 

Tedavinin Üstlenilmemesi veya Tamamlanmaması

DiÅŸhekimi acil haller dışında yasalar ve mesleki ilkeler çerçevesinde olması ve hastaya müdahalede bulunabilecek baÅŸka hekimin bulunması koÅŸulu ile kiÅŸisel nedenlerle hastaya tedavi vermeyi ret edebilir. Tedavisi devam etmekte olan hastayı ise, uygun bir süre önceden bilgilendirmek ve zarar görmesini engellemek koÅŸuluyla bırakabilir.

Ancak diÅŸhekimi, saÄŸlık hizmetinin sürekliliÄŸi ilkesine özen göstermeli ve ikinci hekim bulunmadan hastanın tedavisini hiçbir koÅŸulda ret etmemeli veya tedavisi devam eden hastayı bırakmamalıdır.

Hastasını bırakan dişhekimi hastaya bakacak yeni meslektaşına hasta ile ilgili tıbbi bilgileri doğru bir şekilde aktarmalıdır.

 

DİŞHEKİMİNİN MESLEĞİNE ve TOPLUMA KARŞI SORUMLULUKLARI

 

KiÅŸisel Mesleki GeliÅŸim

Dişhekimi, mesleği ile ilgili bilgi, beceri ve donanımını geliştirmelidir.

 

Mesleki Saygınlık

DiÅŸhekimi mesleÄŸinin saygınlığını ve onurunu gözeterek dürüst, adil ve ilkeli davranmalı; toplumun mesleÄŸe olan güvenini sarsmamalıdır.

 

Kamu Etkinlikleri

DiÅŸhekimi, toplumun ağız diÅŸ saÄŸlığını korumaya destek vermeli; bireyi ve toplumu koruyucu diÅŸhekimliÄŸi ilkeleri yönünde eÄŸitmelidir.

DiÅŸhekimi toplumsal rolü ve mesleki erdemi gereÄŸi, özellikle toplum  saÄŸlığını ve refahını yükseltici etkinliklere katılmalı ve bunları desteklemelidir.

 

Reklam Yasağı

DiÅŸhekimi mesleki uygulamalarına iliÅŸkin olarak tüm iletiÅŸim ortamlarında meslektaÅŸlar arasında rekabete yol açıcı eylemlerde bulunmamalıdır.

DiÅŸhekimi, mesleki kimliÄŸini kullanarak, topluma yönelik ürün reklamlarında veya pazarlanmasında yer almamalı; isminin kullanılmasına izin vermemelidir.

DiÅŸhekimi her ne biçimde olursa olsun çalıştığı kurumun ve kendisinin reklamını yapmamalı; duyuru ve tanıtım amacıyla hazırladığı görsel-iÅŸitsel ve yazılı materyaller konusunda ilgili yasal düzenlemelere uymalıdır.

DiÅŸhekimi, mesleki  kimliÄŸini kullanarak topluma yönelik  herhangi bir ürünün reklamında veya pazarlanmasında yer almamalı; isminin kullanılmasına izin vermemelidir.

 

DÄ°ÅžHEKÄ°MÄ°NÄ°N MESLEKTAÅžLARINAKARÅžI SORUMLULUKLARI

 

Meslektaşlar Arası Saygı

DiÅŸhekimi, meslektaÅŸları ve diÄŸer saÄŸlık meslek üyeleri ile iyi iliÅŸkiler kurmalıdır. Nedeni ne olursa olsun meslektaÅŸlarına veya tedavi ekibinin bir baÅŸka üyesine karşı hiçbir zaman küçük düÅŸürücü davranışlarda bulunmamalıdır. Mesleki tartışmaların hastanın bulunduÄŸu ortamlarda yapılmamasına özen gösterilmelidir.

 

Mesleki Dayanışma

DiÅŸhekimi mesleki uygulamalarla ilgili onur kırıcı, haksız suçlamalara uÄŸrayan meslektaÅŸlarını korumalıdır.

DiÅŸhekimi kendisine baÅŸvuran hastada daha önceden baÅŸlanmış ve tamamlanmamış bir tedavi saptarsa, tedaviye baÅŸlamadan önce yarım kalmış tedavinin uygulayıcısı diÅŸ hekimi ile görüÅŸmeye çalışmalı ve varsa o diÅŸhekimi ile hasta arasındaki sorunların giderilmesine yardımcı olmalıdır.

 

Bildirme SorumluluÄŸu

DiÅŸhekiminin, baÅŸka bir meslektaşının hatalı mesleki uygulamalar sürdürdüÄŸüne ya da etik açıdan yanlış davrandığına tanık olması halinde öncelikle onu uyarması, eÄŸer sonuç alamaz ise durumu baÄŸlı bulunduÄŸu DiÅŸhekimleri Odasına veya yetkili birimlere yazılı olarak bildirmesi beklenir.

DiÅŸhekimi hasta üzerinde çalıştığına tanık olduÄŸu veya duyumunu aldığı yetkisiz kiÅŸileri baÄŸlı bulunduÄŸu DiÅŸhekimleri Odasına veya yetkili birimlere ivedilikle bildirmelidir.

 

MesleÄŸi  Destekleme

DiÅŸhekimi mesleÄŸinin bilimsel ve toplumsal yönden geliÅŸmesini ve ilerlemesini desteklemekten sorumludur.

 

Uygun Olmayan Davranışlar

DiÅŸhekimi, yasalarla belirlenmiÅŸ mesleki yetkilerini aÅŸacak eylemlerde ve diÅŸhekimliÄŸi uygulamalarıyla ilgili özel beceri ve yeterliliklere sahip olduÄŸunu ima edecek davranışlarda bulunmamalıdır.

DiÅŸhekimi, meslektaÅŸlarının hastalarını kendisine yönlendirmeye yönelik davranış ve giriÅŸimlerde bulunmamalıdır.

DiÅŸhekimi, meslektaÅŸlarını kötüleyen söylem ve eylemlerden kaçınmalıdır.

 

Konsültasyon

DiÅŸhekimi hastanın tanı-tedavi ve takibiyle ilgili olarak gerekli gördüÄŸü durumlarda, ilgili birimlerle görüÅŸ alışveriÅŸinde bulunarak konsültasyon talep edebilir. Konsültan diÅŸhekimi hastanın tedavisini ancak yasal düzenlemelerde belirtildiÄŸi biçimde devralabilir.

 

Meslekte EÅŸit Sorumluluk

DiÅŸhekimleri görevi, konumu, çalışma ortamı, uzmanlığı vb. ne olursa olsun aynı ahlaki sorumluluÄŸa ve etik yükümlülüÄŸe sahiptir.

 

DÄ°ÄžER

DiÅŸhekimi kullanımına yasal açıdan izin verilmemiÅŸ farmakolojik ve biyolojik maddeleri ve malzemeleri hastası üzerinde kullanmamalıdır.